Pelletkachel of pellet CV aanschaffen?

Vergelijking tussen pelletkachel en warmtepomp.

Is verwarmen met een pelletkachel goedkoper dan met gas of met een warmtepomp?

Sinds de hoge energieprijzen van 2022 zijn veel mensen op zoek naar mogelijkheden om de energiekosten te verlagen. Eén van de opties die worden overwogen is de aanschaf van een pelletkachel. Maar ook met een warmtepomp kun je de energiekosten verlagen. Wat is verstandig?

We vergelijken een pelletkachel en een pellet CV ketel met een warmtepomp:
Directe verbruikskosten
Overige verbruikskosten
Aanschafkosten en terugverdienen
Nadelen

Directe verbruikskosten:

Een pelletkachel verbruikt houtpellets. De standaard kwaliteit voor pellets is EN plus A1. In één kg houtpellets van EN plus A1 kwaliteit zit 5 kWu energie. Onder optimale condities haalt een pelletkachel een efficiëntie van meer dan 95%. Dat is bij continue gebruik op één vast vermogen onder ideale omstandigheden. In de praktijk is het rendement van een modulerende pelletkachel lager. Volgens een publicatie van TNO komt 85% van de calorische waarde van houtpellets beschikbaar voor ruimteverwarming, de rest verdwijnt door de schoorsteen.

Een warmtepomp haalt de warmte uit de buitenlucht, en verbruikt daarbij stroom. Hoeveel stroom een warmtepomp verbruikt hangt af van de temperatuur van de buitenlucht en de temperatuur van het water dat de warmtepomp moet maken. Als een warmtepomp gemiddeld over een heel stookseizoen 1 kWu stroom verbruikt om 4 kWu warmte af te geven aan de woning, dan heeft die een SCOP van 4. Verwarm je met radiatoren of met luchtverwarming , dan haal je in het nederlandse klimaat meestal een SCOP van minstens 4. Heb je overal vloerverwarming , dan haal je meestal een SCOP van minstens 5.

Een CV ketel verbruikt gas, en haalt in de praktijk meestal een rendement van ongeveer 100%. Een condenserende gas ketel die 107% rendement belooft haalt alleen méér dan 100% als de retourtemperatuur van het CV water onder de 54 ^⚬C komt.

Bij berekeningen berekent de website o.a. de SCOP van een groot aantal warmtepompen voor jouw woning.
We vergelijken nu de primaire verbruikskosten van verwarmen met:
* houtpellets in een pelletkachel met een rendement van 85%
* een volledig electrische warmtepomp met een SCOP van 4 en een SCOP van 5.
* een gas gestookte CV ketel met een rendement van 100%

We laten zien hoe de verbruikskosten zich hebben ontwikkeld over 2021 en 2022. Daarbij zijn de verbruikskosten genormeerd in € per kWu warmte die daadwerkelijk de woning verwarmt.



Gas en electriciteitsprijzen worden o.a. gepubliceert door het CBS. Voor houtpellets maken we gebruik van data van het Deutscher Energieholz- und Pellet-Verband. Deze verzamelt en publiceert groothandelsprijzen voor houtpellets die aan de EN plus A1 standaard voldoen. Daar komt voor eindgebruikers nog de opslag van de retailer bij.

De grafiek laat zien dat de directe verbruikskosten van zowel  houtpellets   als een warmtepomp met  scop=4   als  scop=5   veel lager liggen dan stoken op  gas .

Bovenstaande kosten zijn echter niet de volledige verbruiksafhankelijke kosten. Om een compleet beeld te krijgen moeten we ook de overige verbruiksafhankelijke kosten in het overzicht meenemen.

Overige verbruiksafhankelijke kosten:

Door het gebruik onstaan er nog extra kosten. Daar zitten niet verwaarloosbare verschillen tussen een pelletkachel of pellet CV ketel en een warmtepomp. We zetten deze extra kosten op een rijtje en maken dat financieel.

Pelletkachel en pellet CV ketel
Naast de directe verbruikskosten heb je bij een pelletkachel en pellet CV ketel nog drie soorten verbruiksafhankelijke kosten:
[1] onderhoudskosten, ongeveer € 150 - € 200 per 1500 kg pellets.
[2] schoorsteenvegen, ongeveer € 50 - € 100 per jaar.
[3] stroomverbruik, ongeveer 83 Wu per kg pellets.

[1] onderhoudskosten pelletkachel
Bij de verbranding van houtpellets ontstaat altijd roet. De roet vervuilt de electrische en mechanische onderdelen in de pelletkachel. In een pelletkachel zitten vijf essentiele electrische onderdelen die de vijf hoofdprocessen sturen.

1. De motor van het langzaam draaiende wormwiel of pelletvijzel. Deze transporteert de pellets van de opslagruimte naar de verbrandingskamer.
2. De rookgasventilator. Deze zuigt zuurstofrijke lucht aan van buiten, leidt de lucht langs de verbrandingskamer en blaast de verbrandings gassen via de schoorsteen naar buiten.
3. De gloeikaars. Deze zorgt ervoor dat de pellets samen met de zuurstofrijke lucht tot ontbranding komen.
4. De convectie ventilator. Deze zuigt lucht aan uit de woning, leidt de lucht langs een warmtewisselaar, en blaast de verwarmde lucht de kamer in.
5. De regeling. Deze stuurt de vier bovenstaande processen zodanig aan dat de gevraagde temperatuur of het gevraagde vermogen geleverd worden.

De onderdelen in de eerste 4 processen raken vervuilt. Bij gebruik van EN plus A1 kwaliteit pellets is het zaak na elke 1500 kg pellets onderhoud te laten verrichten. Bij goedkopere (en kwalitatief mindere) pellets onstaat veel meer roet en is veel vaker professioneel onderhoud vereist.
Als we uitgaan van € 150 onderhoudskosten per 1500 kg verstookte pellets, en een rendement van de pelletkachel van 85%, dan kost het onderhoud ongeveer € 0,023 per aan de woning afgegeven kWu warmte.

[2] schoorsteen vegen
De roet vervult naast de onderdelen in de pelletkachel ook de schoorsteen. Ook om schoorsteenbrand te voorkomen moet deze geveegd worden. Verzekeraars vereisen vaak dat deze minimaal één keer per jaar geveegd wordt. Als we uitgaan van € 50 per keer, en als je 1500 kg pellets verstookt per jaar, dan komt dat overeen met € 0,008 per aan de woning afgegeven kWu warmte. Verbruik je 3000 kg pellets dan is dat € 0,004 per aan de woning afgegegevn kWu warmte. Verbruik je nog meer, dan is het verstandig de schoorsteen vaker per jaar te laten vegen.

[3] stroomverbruik pelletkachel Een pelletkachel of pellet CV ketel verbruikt ook stroom. De ventilatoren en de pelletvijzel draaien altijd als de pelletkachel aan is. Bij een gemiddelde pelletkachel verbruiken ze ongeveer 50 Watt. Stel de pelletkachel doet er gemiddeld over een heel stookseizoen 1 uur over om 0,6 kg pellets te verbranden. Dan kost dat 83 Wu per kg pellets, en dat komt overeen met ongeveer 20 Wu per aan de ruimte afgegeven kWu warmte.
Afhankelijk van de stroomprijs komen er dan nog tussen de € 0,011 (begin 2021) en € 0,044 (September 2022) bij per aan de woning afgegeven kWu warmte.

Warmtepomp
Een warmtepomp heeft geen onderdelen die door een verbrandingsproces vervuilen of die verbruikt worden. In die zin heeft een warmtepomp geen onderhoud nodig. Toch moet je jaarlijks inspecteren op lekkages en het magnetsich filter schoonmaken. Dat kun je zelf, en als je het laat doen (vaak nodig voor de garantie) dan kost dat ongeveer € 60,- per jaar. Voor een woning die eerst 1500 m³ gas vebruikte en daarna volledig overstapt op een warmtepomp, komt dat overeen met € 0,004 per aan de woning afgegeven kWu warmte.

CV ketel
Ook in een gas gestookte CV ketel vindt verbranding en vervuiling plaats, en ook die heeft onderhoud nodig om efficiënt te blijven functioneeen. Het jaarlijks onderhoud kost ongeveer € 80,-. Dat komt bij een verbruik van 1500 m³ gas overeen met ongeveer € 0,006 per aan de woning afgegeven kWu warmte.

In onderstaande grafiek staan de totale verbruiksafhankelijke kosten, per aan de ruimte afgegeven kWu warmte, dus inclusief de bovengenoemde overige verbruiksafhankelijke kosten, voor verwarmen met pellets, electrische warmtepomp en gas.



De totale verbruiksafhankelijke kosten van  houtpellets   waren begin 2021 ongeveer gelijk met die van een  gasgestookte CV ketel . Die van een warmtepomp met  scop=4   en  scop=5   lagen flink lager.
Vanaf September 2021 lopen de de kosten van houtpellets redelijk gelijk met die van een warmtepomp met SCOP=4, en zijn beiden ongeveer de helft van de stookkosten op gas.

voorbeeld 1
Een gemiddelde woning verbruikt 1500 m³ gas. Stel je plaatst één pelletkachel in de woonkamer die (een deel van) de woonkamer en keuken verwarmt. De rest van de woning en het warme tapwater gaat dan nog met gas. Stel je halveert hierdoor je gasverbruik naar 750 m³. Dat komt overeen met 6750 kWu warmte. Dan bespaar je met het prijspeil van september 2022 ongeveer
6750 * € 0,22 = € 1485,- per jaar op je energierekening.

voorbeeld 2
In plaats van een pelletkachel kun je in dezelfde woning ook een pellet gestookte CV ketel plaatsen. Die sluit je aan op je CV en tapwater voorziening waardoor je volledig van het gas af kunt. De 1500 m³ gas die je bespaart komen overeen met 13500 kWu aan de woning afgegeven warmte. Dan bespaar je met het prijspijl van september 2022 ongeveer
13500 * € 0,22 = € 2970,-. Daarnaast bespaar je de afschrijving van de gasgestookte CV ketel (minstens € 50,- per jaar) en de vaste aansluitkosten van het gas a € 240,-. In totaal bespaar je op het prijspijl van september 2022 ongeveer € 3260,- per jaar.

Met een all-electric warmtepomp met een SCOP=4 bespaar je, op het prijspijl van september 2022, ongeveer hetzelfde bedrag, en met een warmtepomp met SCOP=5 bespaar je
13500 * € 0,26 + € 50,- + € 240,- = € 3800,- per jaar.

Prijs ontwikkeling naar de toekomst:
De markt voor houtpellets is veel kleiner dan de markt voor gas en electriciteit. De maximale productiecapaciteit van duitse houtpellets in 2022 is 4 miljoen ton. Dat dekt minder dan 4% af van de warmtebehoefte van alleen al de duitse huishoudens. Door de sterk gestegen gasprijs is de vraag naar houtpellets, ter vervanging van stoken op gas, al direct sterk toegenomen. Als gevolg van die hogere vraag zijn ook de prijzen van houtpellets al gestegen. Als door de huidige hoge energieprijzen enkele procenten van de duitse huishoudens overstappen op houtpellets, dan kunnen de prijzen in Duitsland (en als gevolg daarvan in Nederland) sterker stijgen dan die van gas en electriciteit.

Voorzien in eigen energie
Met een pelletkachel kun je niet zomaar je eigen houtpellets maken, en zeker niet met EN plus A1 kwaliteit.

Met een warmtepomp kun je (meer dan) de benodigde hoeveelheid stroom zelf (duurzaam) opwekken met zonnepanelen. De hoeveelheid stroom die je nodig hebt in de winter, wek je dan op in de zomer. Ook na het verdwijnen van de salderingsregeling is dat financieel aantrekkelijk. Meer daarover vindt je hier en in het stappenplan.

Aanschafkosten en terugverdienen:

Een pelletkachel van 4 tot 6 kW is er al tussen de € 2000,- en € 3000,- inclusief installatie en aanleg van de schoorsteen. Deze kan een deel van de woning verwarmen. Uiteraard zijn er ook duurdere modellen, waarbij je betaalt voor bijvoorbeeld design of hogere kwaliteit van de gebruikte materialen.

Een pellet CV ketel, waarmee je het hele huis verwarmt en die ook warmtapwater maakt, is er vanaf € 10.000,- inclusief installatie kosten.

Een all-electric warmtepomp is er ook vanaf € 10.000,- inclusief installatie, en na aftrek van subsidie. Heeft de woning radiatoren, dan haal je meestal een SCOP van minstens 4. Heeft de woning overal vloerverwarming, dan haal je meestal een SCOP van minstens 5. Wil je meer weten over de SCOP van jouw woning, volg dan het stappenplan.

In onderstaande grafiek staat hoe de besparingen en daaraan gekoppelde terugverdientijden zich sinds begin 2021 hebben ontwikkeld op basis van een woning met een gemiddeld gasverbruik van 1500 m³ die volledig van het gas af gaat met een investering van € 10.000,- in óf een pellet CV ketel óf een warmtepomp.



Begin 2021 lag de terugverdientijd van een  pellet CV ketel   op 26 jaar, die van een warmtepomp met  scop=4   op 13 jaar en die van een warmtepomp met  scop=5   op 11 jaar. In september 2021 liepen de terugverdientijden bij de toen geldende energieprijzen al terug naar onder de 7 jaar en bij de energieprijzen van september 2022 liggen ze al rond de 3 jaar.

Verder kun je uit de grafiek opmaken dat de fluctuatie in besparing en terugverdientijd bij de houtpellets groter is dan bij een warmtepomp.

Nadelen

Een pelletkachel geeft warmte en sfeer. Als je hem enkele uren per week gebruikt voor de sfeer, zullen onderstaande nadelen niet zwaar wegen. Gebruik je hem intensief, om veel gas te besparen, dan kunnen onderstaande nadelen wel zwaar gaan wegen.

Opslag houtpellets
Als je van gas naar houtpellets gaat heb je voor elke m³ gas die je minder gaat verbruiken iets meer dan 2 kg houtpellets nodig. Om met een pelletkachel 750 m³ gas te besparen zijn ruimt 1500 kg houtpellets nodig. Op één pallet zitten 65 zakken van 15 kg, samen 975 kg. Je hebt dan opslag nodig voor 1,5 pallet.

Met een pellet CV ketel kun je van het gas af. Om 1500 m³ gas te besparen heb je ruim 3000 kg houtpellets nodig. Je hebt dan opslag nodig voor 3 volle pallets.

Vullen pellettank
In de meeste pelletkachels zit een pellettank met een voorraad van ongeveer 1 zak houtpellets van 15 kg. Een pelletkachel die dagelijks gebruikt wordt voor verwarming verbruikt al snel 10 kg houtpellets per dag. Je moet de tank dan minimaal 1 keer in de 2 dagen bijvullen.

Een pellet CV ketel heeft een grotere voorraad tank, vaak 150 kg. Als het buiten vriest verbruikt de pelletkachel meer dan 30 kg houtpellets per dag. Je moet de tank dan om de 3 tot 5 dagen bijvullen.

Schoonmaak discipline
Bij intensief gebruik vereist een pelletkachel schoonmaak discipline. Twee keer per week moeten de ruiten, de branderkamer en de aslade schoongemaakt worden. Elke maand de kachel goed stofzuigen. Elke 1500 kg een onderhoudsbeurt van een professional, en elk jaar de schoorsteen laten vegen.

Er zijn pellet CV ketels met automatische schoonmaak functie. Deze zijn welliswaar duurder in aanschaf maar je hoeft ze minder vaak te ledigen en schoon te maken.

Overlast van fijnstof
Een pelletkachel of pellet CV verbrandt de houtpellets heel efficiënt, maar niet volledig. Daardoor komt er fijnstof vrij. Als er in een woonwijk maar enkele pelletkachels in gebruik zijn, en het waait, zal er weining overlast zijn. Als er in een woonwijk meerdere pelletkachels branden, en het is windstil of mistig, dan kan dat voor overlast zorgen, zeker bij mensen die last van hun luchtwegen hebben.

Overlast van geluid
De ventilatoren en de motor van het wormwiel maken geluid. Dat kan hinderlijk zijn. Er is geen wettelijke normering voor geluid van pelletkachels. Je bent afhankelijk van de verstrekte informatie van de fabrikant en leverancier. Meestal is dat een vermelding zoals 'stille kachel'. Je kunt voor aankoop vragen om het geluid van verschillende pelletkachels zelf te ervaren en te vergelijken.

Een pellet CV ketel staat meestal in een apparte ruimte, waardoor overlast van geluid beperkt zal zijn.

Nadelen warmtepomp
Een warmtepomp heeft niet de nadelen van een pelletkachel. Er is geen opslag nodig, je hoeft niet bij te vullen, er is geen schoonmaak discipline nodig en er wordt ook geen fijnstof geproduceerd. Daarnaast staat een monoblock warmtepomp buiten waardoor er binnen in huis geen geluid geproduceerd wordt.

Een warmtepomp produceert het geluid buiten. Dat geluid kan binnendringen en overlast bezorgen bij buren en bij jezelf. Daar zijn strenge wettelijke normen voor. Tevens zijn fabrikanten wettelijk verplicht de geluidsproductie te vermelden. Je kunt dus vooraf kiezen voor een stil type (een stil type heeft een lage LWA-max). Daarnaast is de plaats van de warmtepomp van groot belang. Kies je voor een warmtepomp, dan is het zaak om bij aankoop en installatie de goede keuzes te maken, waardoor je in het gebruik geen overlast zult ervaren. Meer over geluid van warmtepompen en LWA-max vindt je hier.

Wil je weten:
* of de centrale verwarming in jouw woning ook geschikt is voor een warmtepomp?
* of een warmtepomp voor jou rendabel is?
* welke warmtepomp het meest geschikt is voor jouw woning?

Ga direct door naar de   berekeningen.
Of ga eerst naar het stappenplan.


Succes met het maken van de juiste keuzes voor een blijvend lage energierekening. Heb je nog opmerkingen of aanbevelingen, of wil je jouw ervaringen delen, laat het ons weten via email.