Kan ik mijn woning volledig verwarmen met airco's?
Je huis verwarmen met een airco?
Hier moet je op letten.

Een airco is een lucht-lucht warmtepomp, die zowel kan koelen als verwarmen. Tegenwoordig hebben veel woningen een airco. De zomers worden warmer, en tijdens een langere reeks hete dagen is het wel zo fijn de woning te koelen. Omdat airco’s ook kunnen verwarmen is het dan ook een logische gedachte om als je minder of geen gas meer wilt verbruiken de airco daarvoor te gebruiken. Denk je er aan een airco aan te schaffen om niet alleen te koelen, maar ook de hele winter je woning te verwarmen? Hieronder enkele overwegingen.

Eerst enkele veel gestelde vragen vooraf:

Vraag: Is het rendabel met met een airco te verwarmen?
Antwoord: Moderne airco's kunnen energie efficiënt verwarmen. Zeker in het voorjaar en in het najaar kun je goedkoper verwarmen met een moderne airco dan met een gasgestookte CV-ketel.

Vraag: Kan ik mijn woning verwarmen met een airco?
Antwoord: Je kunt een woning goed verwarmen met een moderne airco. Zeker in het najaar en voorjaar werkt dat goed en kun je besparen op je energierekening. Er zijn echter ook beperkingen aan verbonden.

Vraag: Kan ik mijn CV-ketel en centrale verwarming vervangen voor verwarmen met airco?
Antwoord: Moderne airco's kunnen ook bij matige vorst verwarmen, en zijn energie efficiënt over een heel stookseizoen. Er zijn echter ook nadelen aan verbonden.

SCOP en energie verbruik als je verwamt met airco's:

Een moderne airco (oftewel lucht-lucht-warmtepomp) kan heel energie efficiënt verwarmen. De efficiëntie van warmtepompen wordt gemeten volgens de europese norm EN14825 en uitgedrukt in de Seasonal Coëfficient of Performance (SCOP). De norm doet dat in drie klimaatzones, een koud klimaat (Scandinavië), een warm klimaat (Spanje) en een gematigd of gemiddeld klimaat (Zwitserland). De SCOP van moderne airco’s in het gemiddeld klimaat ligt meestal boven de 4. Een SCOP van 4 betekent dat je, gemeten over een heel stookseizoen, met 1 kWu elektriciteit, 4 kWu warmte produceert (oftewel een rendement van 400%). Het Nederlandse klimaat is net iets gunstiger dan dat van de EN14825 norm, met gemiddeld hogere temperaturen, dus de SCOP in Nederland ligt voor moderne airco’s nog hoger. Door de hoge SCOP zit je qua energieverbruik voor verwarmen met een moderne airco dus wel goed.

Een airco filtert de lucht in huis:

De binnenunits van de airco zuigen lucht aan uit de woning, filteren die lucht, en blazen hem dan weer (al dan niet verwarmd of gekoeld) de ruimte in. Haal je een airco in huis, dan heb je dus direct een apparaat dat de lucht in huis zuivert van pollen.
Let op: dit is iets anders dan ventileren, want bij ventileren vervang je vieze lucht van binnen voor schone lucht buiten. Je moet met een airco dus gewoon blijven ventileren, anders krijg je een ongezond binnenklimaat.

Gevoelscomfort:

Een airco (oftewel een lucht-lucht warmtepomp) blaast lucht de ruimte in. In de zomer koele lucht. In de winter warme lucht. Daar zit ook gelijk een mogelijk risico qua comfort. Als de lucht uit de airco onvoldoende warm is, kan dit op plaatsen in de ruimte aanvoelen als tocht. En als je dat regelmatig ervaart, gaat dat ten koste van het comfort. Daar komt nog iets bij. Een airco kan niet continu verwarmen. Als de buitentemperatuur onder de 7 graden komt moet de condensor van de airco ontdooien. Gedurende het ontdooien verwarmt de airco de ruimte niet. De duur van het ontdooien is afhankelijk van het type, het kan snel, in 4 minuten, maar het kan ook 10 minuten of nog langer duren. De frequentie van ontdooien is afhankelijk van temperatuur en luchtvochtigheid en kan tot wel twee keer per uur plaatsvinden. Ongeveer 40% van het Nederlandse stookseizoen is de buitentemperatuur 7 graden of lager, en zal dit fenomeen van ontdooien dus optreden. Omdat de airco gedurende de ontdooicyclus niet verwarmt gaat dit ten koste van het comfort. Er zijn mensen die gedurende de ontdooicyclus klagen over tocht. Als bij de betreffende airco de binnenunit ook nog lucht blijft blazen, voelt het echt onaangenaam aan.
Ook een lucht-water warmtepomp moet bij deze buitentemperaturen onder de 7 graden ook ontdooien. Echter, tussen de lucht-water warmtepomp en de centrale verwarming zit altijd een buffervat met warm water. Als dat buffervat goed is gedimensioneerd, merkt de centrale verwarming niets van de ontdooicyclus van de warmtepomp en blijft die gewoon verwarmen uit het buffervat, en is er dus ook geen verlies van comfort.
Er zijn tegenwoordig ook airco's die een ingebouwd thermische buffer hebben. Deze airco’s kunnen (tot op zekere hoogte) verwarmde lucht blijven blazen gedurende de ontdooicyclus. Laat je goed informeren, en bij voorkeur ervaren, hoe effectief deze zijn.

Geluidscomfort:

Daarnaast heb je nog het akoestisch comfort. Airco’s blazen lucht, en dat hoor je. Er zijn stille en minder stille airco’s. Let daar goed op. Houd er ook rekening mee dat je ‘s nachts geluiden als hinderlijker ervaart dan overdag. Let zeker ook op het geluid van de buitenunits. Die zijn minder stil dan de binnenunits. Als die (o.a. tijdens het ontdooien) brommen, en ze staan in de buurt van een (open) raam, dan kun je daar veel last van ervaren. Denk daarbij zeker ook aan je buren. Heb je een monoblock airco, dan heb je alleen een binnenunit, waarin dan ook de compressor zit. Je haalt bij een monoblock dus het geluid van de buitenunit naar binnen. Meer informatie over het geluid van warmtepompen en airco's vindt je hier.

Installatie en aanleg:

Als men in Nederland kiest voor een airco in de woning om te koelen, dan koelt deze meestal maar een deel van de woning en vaak zelfs maar één vertrek. Daarnaast is de periode van koelen in Nederland kort, vaak niet meer dan 4 weken.
Het stookseizoen daarentegen duurt in Nederland 7 maanden, van oktober tot begin mei. In die periode willen de meeste mensen niet slechts een deel van de woning warm hebben, maar de hele woning. In de meeste Nederlandse woningen is dan ook elke ruimte verwarmd. We spreken van Centrale Verwarming (CV) omdat op één punt de warmte geproduceerd wordt (meestal in de gasgestookte CV ketel) en van daaruit verdeeld over de woning naar alle kamers. Bij vloerverwarming en radiatoren wordt warm water verdeeld over de woning via buizen. Bij heteluchtverwarming wordt warme lucht verdeeld over de woning via luchtkanalen.
Als je de hele woning wil verwarmen met airco’s, dan kun je deze Centrale Verwarming systemen niet meer gebruiken. Je moet dus een nieuw, vaak decentraal systeem, van verschillende airco’s installeren. Je kunt daarbij drie soorten airco’s onderscheiden, een split-airco, met één binnenunit en één buitenunit, een multi-split-airco met meerdere binnenunits en één buitenunit, en een monoblock-airco, met één binnenunit en geen buitenunit, die via twee grote gaten in de muur de buitenlucht aanzuigen en af blazen.
Als je elke ruimte gaat verwarmen, heb je in elke ruimte een of meer binnenunits nodig. Die moeten op een goede plaats aan de muur of het plafond komen om de warmte goed te verspreiden en geen tocht te ervaren. Daarnaast heb je voor alle split uitvoeringen één of meer buitenunits nodig. Daarbij moet je weer goed opletten dat de locaties waar je deze plaatst geen geluidshinder veroorzaken, voor jezelf maar ook niet voor de buren.

Capaciteit van de airco’s:

Als je de woning volledig gaat verwarmen met airco’s moet je zorgen voor voldoende capaciteit. Je kunt de volgende methode gebruiken om de capaciteit te bepalen. Kijk wat je gemiddelde gasverbruik per jaar is. Dat kun je vinden op de eindafrekeningen van je energiemaatschappij. Stel dat is 3020 m3. Trek daar voor elk gezinslid 80 m3 vanaf (voor warm tapwater gebruik), dus bij een gezin van 4 personen trek je er 320 vanaf. Het gasverbruik voor verwarming in dit voorbeeld is dan 2700 m3. Vermenigvuldig dat getal met 4,5 en je krijgt het aantal Watts dat al de airco’s samen aan verwarmingsvermogen moeten kunnen leveren in jouw woning. Dus in dit voorbeeld, 2700*4,5= 12150 W oftewel 12 kW.
Let op: ga zeker niet lager dan dit vermogen zitten. De airco’s leveren namelijk geen vermogen gedurende de ontdooi cycli. Stel dat de airco gedurende 25% van de tijd bezig is met ontdooien, dan hou je gemiddeld over de tijd nog maar 9 kW over. Meer informatie hoe je de benodigde capaciteit van een airco of warmtepomp kunt berekenen vindt je hier.

Onderhoud van airco’s:

In elke binnenunit van de airco zit een luchtfilter, dat de lucht zuivert. Na verloop van tijd wordt het filter vies, en moet het gereinigd worden. Afhankelijk van het type filter kan dat met de stofzuiger of door het filter uit te wassen. Er wordt geadviseerd om elk filter 4 keer per jaar schoon te maken. De filters moeten om de paar jaren vervangen worden. Volg voor schoonmaken en vervangen de instructies van de fabrikant op.
Daarnaast kunnen airco’s koudemiddel verliezen. De capaciteit om te koelen of te verwarmen neemt dan af. Het bijvullen moet gebeuren door een gecertificeerd bedrijf. Meer informatie over koudemiddelen vindt je hier.

Levensduur:

De belangrijkste component in een airco (lucht-lucht warmtepomp) is de compressor. Een compressor slijt van elke keer dat hij moet starten. Dus hoe vaker hij moet starten, hoe sneller de airco kapot gaat. Normaal wordt een airco in Nederland beperkt gebruikt, er zijn gemiddeld 4 weken per jaar dat je koeling nodig hebt. Als de airco ook gebruikt wordt om te verwarmen, dan werkt de airco 6 a 7 maanden per jaar langer. De compressor zal dan dus veel vaker moeten starten en dus ook eerder slijten.
Je kunt dit gaan vergelijken met een lucht-water warmtepomp. Ook die moet in het Nederlandse klimaat 7 maanden per jaar werken. Er is echter één groot verschil. De lucht-water warmtepomp wordt altijd gebruikt in combinatie met een (groot) buffervat. Dit buffervat zorgt er ook voor dat de lucht-water warmtepomp, die zijn vermogen tot op zekere hoogte kan moduleren, zo lang mogelijk blijft draaien. Daardoor worden het aantal compressor starts beperkt.
Een airco (lucht-lucht warmtepomp) heeft geen groot thermisch buffer. Als de ondergrens van zijn vermogens modulatie bereikt is, en de thermostaat zegt dat hij zijn waarde bereikt heeft, gaat hij uit. Het aantal start-stops zal dus over een stookseizoen veel hoger liggen dan bij een lucht-water warmtepomp, en zorgt dus voor een snellere slijtage.

Toch meer weten over lucht-water warmtepompen?

In De beste warmtepomp! vindt je een lijst met populaire warmtepompen die we o.a. vergelijken en scoren op verbruik in Nederland, geluid, installatiegemak en milieubelasting.

Wil je direct weten of een warmtepomp voor jouw woning technisch kan en financieel interessant is? Ga dan direct naar de berekeningen

Of ga terug naar boven en kijk bij   Meer   voor nog meer hulp en achtergrond informatie over verduurzamen en warmtepompen.